Scherp blijven? Check je vitamine B12-niveau!

Veel mensen kampen met een verborgen vitamine B12-gebrek, terwijl deze vitamine onmisbaar is voor de hersenen. Af en toe een bloedtest doen is cruciaal. Maar let op, volgens recent onderzoek kan je brein ondanks een normale testuitslag toch nog extra B12 nodig hebben.

Als we ouder worden krijgt het lichaam meer moeite om voldoende vitamine B12 (cobalamine) uit voeding op te nemen. Bij ouderen vermindert de hoeveelheid van vitamine B12 in het lichaam jaarlijks met 18-28 pmol/L [bron]. Dat komt omdat de productie van maagzuur  afneemt waardoor de vitamine steeds minder goed van eiwitten kan worden losgekoppeld. Ook neemt de productie van het stofje intrinsic factor af in de maag, met als gevolg dat de dunne darm vitamine B12 niet goed kan opnemen. Vegetariërs en veganisten hebben zonder suppletie sowieso een grote kans om een B12 tekort te ontwikkelen, omdat deze vitamine alleen in dierlijke producten zit. Verder kunnen tal van maag-darmaandoeningen en veelgebruikte medicijnen (zoals maagzuurremmers en metformine) de vitamine B12-status ruïneren.

En dat zou je moeten verontrusten. Vitamine B12 speelt namelijk een cruciale rol bij de vorming van rode bloedcellen, de productie van DNA en het gezond houden van het zenuwstelsel – inclusief het brein. Een tekort kan ernstige gevolgen hebben, variërend van vermoeidheid en geheugenproblemen tot onomkeerbare zenuwschade en zelfs dementie. Ook een hogere kans op beroertes, psychoses en depressies kunnen je deel zijn. Denk niet dat het om een zeldzaam probleem gaat. De schattingen over hoeveel ouderen vitamine B12 tekort komen, lopen uiteen van 10 tot ruim 40 procent.[bron] Volgens het landelijke expertisecentrum B12 Institute zijn er mogelijk meer dan 1,5 miljoen mensen in ons land met een B12 tekort (B12 < 148 pmol/L). [bron]

Symptomen van vitamine B12-gebrek

Een vitamine B12-gebrek kan zich aanvankelijk uiten in onder meer [bron]:

• Bleekheid
• Slap, moe gevoel
• Licht in het hoofd
• Weinig eetlust

Dit kan uitbreiden naar geheugenproblemen, tintelingen in de ledematen, vermoeidheid, duizeligheid, oorsuizen, hersenmist en meer, maar deze ongemakken worden niet altijd met de vitaminestatus in verband gebracht. Het ligt vaak meer voor de hand om te denken dat de jaren gaan tellen. Ook kun je vitamine B12 te kort komen zonder dat je daar aanvankelijk iets van merkt. Omdat je neurologische schade kunt oplopen door een verborgen B12-gebrek, is het zaak je vitamine B12-niveau af en toe te controleren met een bloedtest. Echter, recent onderzoek laat zien dat zo’n test je op het verkeerde been kan zetten.

Tekenen van hersenproblemen

Onderzoekers van de Universiteit van Californië in San Francisco analyseerden bloedwaarden van 231 gezonde deelnemers van 71 jaar en ouder zonder dementie of milde cognitieve stoornissen. Hoewel hun gemiddelde B12-waarden ver boven de huidige norm lagen (414,8 pmol/L in vergelijking met het minimum van 148 pmol/L in de VS), lieten mensen met lagere, maar nog steeds normale niveaus, tekenen van hersenproblemen zien. Denk hierbij aan tragere verwerkingssnelheid, vertraagde reacties op visuele stimuli en hersenscans die meer beschadigingen aan witte stof in de hersenen onthulden. Deze witte stof is cruciaal omdat het de communicatie tussen verschillende hersengebieden mogelijk maakt.

De belangrijkste les uit deze studie is dat zelfs normale niveaus van B12 niet in alle gevallen genoeg zijn om cognitieve achteruitgang te voorkomen. Volgens de onderzoekers moeten de huidige minimale grenswaarden voor vitamine B12-niveaus omhoog. Kortom, als je B12-niveau volgens de testuitslag binnen de huidige grenswaarden valt, loop je mogelijk toch gevaar op neurologische schade.

Hoewel de huisarts alleen zal ingrijpen bij een duidelijk ‘officieel’ tekort, pleiten onderzoekers ervoor om altijd ook scherp op symptomen te letten bij de beoordeling. Dat kan betekenen dat sommigen baat hebben bij B12-supplementen, zelfs als hun bloedwaarden binnen de normale grenzen vallen.

Check zelf je B12-status

Het aantonen of uitsluiten van een vitamine B12-gebrek is niet altijd even gemakkelijk, omdat er geen ideale bloedtest bestaat. De meeste zekerheid krijg je met verschillende testen in combinatie met een scherpe observatie van (vaak vage) symptomen. Heb je duidelijke symptomen die bij een B12-tekort passen, raadpleeg dan altijd een arts. Voel je je gezond maar wil een verborgen B12-tekort uitsluiten, dan kun je dat zelf doen met een vingerpriktest.

 

Actieve Vitamine B12 (Holo-Transcobalamine, Holo-TC)

In plaats van een  standaard bloedtest – die het totale B12-gehalte meet – kun je het beste voor een holo tc-bloedtest kiezen: daarbij wordt de biomarker holo-transcobalamine ( ‘actieve B12’ ) bepaald. Dit is de biologisch actieve vorm van vitamine B12 en die geeft een beter beeld van wat je lichaam daadwerkelijk kan gebruiken. Bij sommigen lijkt er op basis van de standaard vitamine B12-test niks aan de hand, terwijl het niveau van actieve vitamine B12 verlaagd is. Houd er rekening mee dat als de uitslag nog maar net binnen de minimale grenswaarden valt, je misschien toch extra B12 nodig hebt.

 

Gunstig herseneffect van vitamine B12-supplementen

Bij twijfel is het verstandig een supplement met vitamine B12 in te nemen. De auteurs van de eerder genoemde studie wijzen op experimenten [bron, bron] waaruit blijkt dat suppletie met vitamine B12 gunstige effecten heeft bij mensen met milde cognitieve achteruitgang. Er zijn geen nadelige effecten bekend van een te hoge inname van vitamine B12. Er is wel een richtlijn van de Gezondheidsraad: maximaal vijf keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 2,8 microgram per dag. [bron]

Heb je een tekort, dan kun je simpelweg extra vitamine B12 gaan slikken, dat werkt meestal even goed als de intramusculaire injecties die standaard door de huisarts worden toegediend om ernstige tekorten te corrigeren.[bron]

Om te voorkomen dat de vitamine B12 die je slikt ergens tijdens de reis door de maag en darmen verloren gaat, zijn er smelttabletjes. Daarbij belandt de vitamine via de haarvaatjes onder je tong rechtstreeks in de bloedbaan. Dit is even effectief als een injectie met vitamine B12. [bron]

Neem bij voorkeur deze vormen van vitamine B12: methyl- en/of adenosyl (dibencozide)- cobalamine, of hydroxocobalamine (dit is dezelfde vorm die in de B12-injecties van de huisarts zit). Neem geen cyanocobalamine, aangezien deze vorm niet lichaamseigen en daardoor veel minder effectief is. [bron]

Tekst Pim Christiaans / Life Unlimited

Illustratie treety

Boeiende blog? Door hem te delen steun je deze site. Je kunt ook HIER een kleine donatie doen. Dank!

 

E-gids met de nieuwste adviezen!

In deze praktische E-gids staan de nieuwste adviezen om je hersenen in topvorm te houden met natuurlijke methoden en middelen. De wetenschappelijke ontwikkelingen gaan snel; zodra er een nieuwe manier is ontdekt om je brein tegen veroudering en ziekte te beschermen, wordt de gids geactualiseerd. Als je een account op deze site hebt, kun je altijd over de laatste versie van BESCHERM JE BREIN beschikken. Zo blijf je honderd procent up to date en loop je geen belangrijke nieuwe adviezen meer mis.