Carnosine verbetert suikerhuishouding en remt AGEs
Dat de voedingsstof carnosine schadelijke AGEs tegengaat wisten we al uit onderzoek met dieren, maar nu is het ook aangetoond met onderzoek met mensen. Niet alleen verbeterde de suikerhuishouding en daalde het aantal AGes in het bloed van carnosine-slikkers, ook hun vetpercentage nam af.
Carnosine is een molecuul (een ‘dipeptide’) dat van nature vooral in de spieren en in het brein voorkomt. Van de zoogdieren hebben de langstlevende soorten de hoogste carnosinegehalten in het spierweefsel, en onder meer daarom heeft het een reputatie als longevity-stof. Carnosine is een krachtige antioxidant en helpt schadelijke metalen uit het lichaam te verwijderen. Ook zijn er aanwijzingen dat het de hersenen tegen ziekte en aftakeling beschermt [bron].
Waarschijnlijk het belangrijkste effect van carnosine heeft te maken met de manier waarop suiker je sloopt. In een proces dat glycatie heet, gaat suiker in je bloed schadelijke reacties aan met eiwitten en vetten en worden er Advanced Glycation End products of AGEs gevormd. Dit zijn boosaardige moleculen die je vatbaar maken voor diabetes, hart en vaatziekte, kanker en dementie. Het lichaam kan AGE’s niet of nauwelijks afbreken, met als gevolg dat ze met het ouder worden in allerlei weefsels en organen ophopen.
De effecten van glycatie en AGEs zijn het duidelijkst zichtbaar in de huid, waar ze rimpels en vlekken veroorzaken. Maar de schade die AGEs aan de binnenkant aanrichten aan onder meer de vaten, nieren, hersenen en ogen is vele malen ernstiger. De complicaties die optreden bij diabetes zijn grotendeels het gevolg van overmatige AGEs. Maar AGEs schaden ook de gezondheid van mensen zonder diabetes. In feite zijn ze een belangrijke en fundamentele oorzaak van de algemene veroudering.
Omdat de vorming van AGEs een normaal gevolg is van onze stofwisseling, is de toename ervan niet te voorkomen. Je kunt alleen de snelheid waarmee je AGE-gehalte toeneemt vertragen door ervoor te zorgen dat je bloedsuikerspiegel gezond laag blijft. Trouwe volgers van deze blog weten dat je AGEs ook kant-en-klaar binnenkrijgt via voeding. Ook door consequent te kiezen voor voeding met weinig AGEs, vertraag je de opeenhoping in je lichaam ervan.
Ondertussen proberen wetenschappers medicijnen te ontwikkelen die de vorming van AGEs tegengaan, of ze zelfs kunnen afbreken. Tot nu toe zonder succes. Er is alleen van een aantal natuurlijke stoffen aangetoond of aannemelijk gemaakt dat ze de vorming van AGEs vertragen en/of hun schadelijke effecten dempen. Die stoffen vind je in de E-gids Verlaag je bloedsuiker.
Eigen aanmaak van carnosine daalt als we ouder worden
Van L-carnosine bestaan al tientallen jaren aanwijzingen dat het glycatie en de vorming van AGEs remt en deze processen zelfs enigszins kan terugdraaien. Je lichaam maakt echter steeds minder carnosine aan naarmate je ouder wordt; het gehalte kan na je vijftigste al met meer dan 60 procent zijn afgenomen. Vlees en vis zijn belangrijke bronnen van carnosine, maar bevatten er te weinig van om glycatie en AGEs te remmen. Bovendien is vooral vlees óók de belangrijkste voedingsbron van kant-en-klare AGEs.
In het supplementenarsenaal van hardcore slikkers ontbreekt daarom zelden een pot met krachtige L-carnosine-capsules.
Vrijwel alle kennis van suppletie met carnosine is echter gebaseerd op dierexperimenten. De effecten die bij muizen en ratten zijn bereikt met carnosine: versnelde wondgenezing, minder afgestorven hersencellen na een beroerte, verhoogde activiteit van de belangrijke lichaamseigen antioxidant superoxide dismutase (SOD) in het brein en een verlenging van de gemiddelde levensduur met 20 procent [bron].
Maar wat is het effect van carnosine-supplementen op mensen? Dat is maar mondjesmaat onderzocht. In 2018 verscheen een overzichtsartikel van de Iraanse wetenschapper Sorayva Kheirouri over de anti-AGE-effecten van carnosine. Op basis van 36 studies concludeerde hij dat carnosine de vorming van AGEs remt en gezondheidsschade door een te hoog bloedsuikergehalte tegengaat. Hij kwam slechts twee onderzoeken met mensen tegen, en daarbij was nou weer net niet heel specifiek gekeken naar de effecten van carnosine op glycatie en de vorming van AGEs.
Anti-AGE-werking van carnosine voor het eerst op mensen getest
Hij zette zelf het eerste experiment op waarbij dat wel gebeurde: twaalf weken lang slikten 54 patiënten met diabetes type 2 tweemaal per dag na de maaltijd een placebo of een supplement met 500 mg L-carnosine. Voorafgaand en na afloop van het experiment nam hij bloedmonsters van de deelnemers. En inderdaad: bij de carnosineslikkers was de hoeveelheid AGEs die hij in hun bloed aantrof, na twaalf weken ‘significant’ gedaald. Vermoedelijk komt dat omdat hun suikerhuishouding verbeterde, wat betekent dat er minder suikermoleculen in hun bloed circuleerden. Ook was een reeks markers voor chronische stille ontstekingen gedaald, waarschijnlijk omdat het aantal AGEs was afgenomen (die jagen ontstekingsprocessen aan). Last but not least was bij de carnosineslikkers ook het vetpercentage afgenomen en de vetvrije massa (lees spieren) toegenomen.
In de E-gids Vitaminen tegen veroudering staat dat het gebruikelijk slikadvies 250 tot 1000 mg L-carnosine per dag is. Carnsosine is een combinatie (‘dipeptide) van de twee aminozuren β-alanine en histidine. Ook met bèta-alanine-supplementen kun je het carnosinegehalte in je spieren verhogen* – misschien zelfs beter dan met L-carnosine*.
L-carnosine en bèta-alanine gelden als veilige stoffen, maar ik zou ze alleen gaan slikken in overleg met een anti-aging-arts of andere deskundige.
Tekst: Pim Christiaans
Foto: Uwe Hermann
Gerelateerderde artikelen
Ze zijn giftig en je krijg ze dagelijks binnen: boek over AGEs
Nog een reden de frikadel te laten liggen: AGEs!
Check je AGEs, verleng je leven
Prof. Helen Vlassara: Pak veroudering fundamenteel aan.
Aandacht voor de rol van AGEs bij healthy aging in de E-gids Verlaag je bloedsuiker
Een stabiele bloedsuikerspiegel die aan de lage kant is, vergroot je kansen om gezond oud te worden enorm. Bij vrijwel iedereen kruipt de hoeveelheid suiker in het bloed echter jaar na jaar omhoog. Dit schadelijke proces kun je remmen en zelfs terugdraaien. In deze uitgebreide E-gids staande nieuwste feiten en adviezen overzichtelijk op een rij.
